Dom Hansenów w Szuminie

O domu w Szuminie

Drewniany dom, położony na Mazowszu, w malowniczym starorzeczu Bugu, jest przestrzennym manifestem Formy Otwartej – idei, którą Oskar Hansen uczynił osią swojej twórczości architektonicznej. Forma Otwarta zaprezentowana po raz pierwszy na kongresie CIAM w Otterlo w 1959 roku zakładała otwarcie architektury na współtworzenie jej przez jej użytkowników, sytuowała ją w roli „chłonnego tła” eksponującego wydarzenia codziennego życia. Nastawiona na partycypację, proces, zmianę hierarchii między artystą i widzem stała się kluczową ideą dla działalności architektonicznej Hansena oraz inspirującym punktem odniesienia dla twórczości artystycznej jego studentów z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Dom, budowany od 1968 roku, w pełni wyrażał te idee, będąc jedną z niewielu prac Hansenów zrealizowanych zgodnie z ich życzeniem, bez ograniczeń narzucanych przez socjalistyczny przemysł budowlany. Czasoprzestrzenna architektura płynnie łącząca wnętrze i zewnętrze zawierała w sobie pierwiastek zmiany, łatwo adaptując się do zmieniających się potrzeb użytkowników. Budowana jako rama dla życia, ożywa wraz z obecnością ludzi. Szczególną atmosferę domu współtworzą ślady działalności i pasji jego mieszkańców – umieszczone wokół domu instrumenty dydaktyczne do nauki podstaw kompozycji; stalowa struktura z biennale w Wenecji z 1977 roku, po której pnie się winorośl i drewniany gołębnik, który, jak żartowała Zofia Hansen, był najdoskonalszym dziełem jej męża.

Architekturze domu jest poświęcona książka „Dom jako Forma Otwarta. Szumin Hansenów”, wydana w maju 2014 roku przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i wydawnictwo Karakter. Zawiera fotografie Jana Smagi, udostępnione przez Fundację Galerii Foksal, oraz teksty autorstwa Aleksandry Kędziorek i Filipa Springera.